FERNANDO VII

Fernando VII.ak Espainiako erregea izan zen 1808.urtean, 1814-1823 eta 1823-1833 tarteetan. "Muy Historia" aldizkariak 2006.urtean Espainiako 100 historialariei eskatu zien Espainiak Historian zehar izandako pertsonairik maltxurrena aukeratzea. Boto gehien eskuratu zuen pertsonaia Fernando VII.a izan zen. Fernando oso perstona gaiztoa eta zitala izan zen era objektibo batean hitzeginda. 1808.urtean bere aitaren aurkako (Carlos IV) estatu kolpe bat prestatu eta eman zuen Aranjuez-eko herrian. Gero, Napoleonek behartu zuen Espainiako koroa bere aitaren eskuetan berriro jartzera. Fernandok Valençay-ko hirian pasatu zuen Independentzia Guda osoa. Bertan Napoleonek gaztelu bat eta bizitza osorako pentsio bat eman zion Espainiako koroari uko egiteagatik.

Bitxiena da espainiarrek Fernandoren alde borrokatzen dutela, eta guda osoan zehar Fernando izan zuten errege bezala, eta ez Josef Ia. Orduan, zailagoa izaten da ulertzeko nola Fernandok poztasunez hartzen zituela Frantsesak Espainian lortutako garaipenak. Napoleonekin topa egin zuen hamaika alditan frantses soldaduengatik eta espainiako soldadu eta herritarren aurka.

Independentzia guda bukatu zenean, Fernandok Espainia aldera bueltatu zen. Bertan Cadiz-eko konstituzio liberalak bere botereak mugatzen zituela ikusi zuen. Orduan, eta kontserbadoren laguntzarekin, estatu kolpea eman, Konstituzioa kendu eta liberalen aurka egin zuen. Garai hau 1814.etik 1820.arte iraundu zuen. Bitartean Espainiak Amerikan zituen kolonia gehienak independentzia eskatzen hasi ziren Fernandoren gobernuaren ahulezia ikusita. Garai hartan ia kolonia guztiak independentzia lortu zuten herri berriak sortuz.

1820.urtean cadiz aldean ontziratu behar ziren tropak euren buruzagiekin haserretu ziren, eta Madril aldera jo zuten estatu kolpea emateko. Buruan Rafael de Riego liberala zegoen. Estatu kolpea ondo atera zen, eta Fernandok berriro ezarri zuen Cadiz-ko konstituzioa. Hau 1820-1823 urte bitarte izan zen. 1823an Fernando tronotik kale egin zuten, eta orduan Aliantza Santuak erabaki zuen ejerzito bat Espainia aldera bidaltzea erregea berriro boterean ezartzeko asmoz. Aliantza Santua Prusia, Errusia, Austria eta azken urteetan Frantziak ere osatzen zuen. Beraz, San Luis-en 100.000 semeak Espainian sartu ziren, eta estatu liberalarekin bukatu zuten. Rafael de Riego ere harrapatu zuten, eta hil egin zuten. Azkenean frantsesak berriro ere tronoan Fernando VII-a ezarri zuten.

1823 eta 1833 urteen bitartean Fernandok berriro ere ezkondu egin zen, kasu honetan bere hiloba batekin, Maria Cristinarekin. Bererekin bi alaba izan zituen, baina ez zuen lortu semerik edukitzea. Garai honetan Fernandok unibertsitate ugari itxi zituen eta liberalen atzetik ibili zen. Kontserbadoreak hasi ziren Fernandoren anaian erregetzaren ondorengoa ikusten. Carlos Maria Isidro askotan saiatu zen bere anaia berari koroa utziko ziola esatea lortzea. Fernando hiltzear zegoelarik Espainian existitzen zen lege salikoa kendu zuen. Lege honen bidez, emakumeak ezin zuten Espainiako erreginak izan, soilik gizonak errege izan zitezkeen. Baina koroa bere alaba Isabeli utzi zionean, eta sukarraz jota zegoenean, Carlos Maria Isidrok lortu zuen Fernandok berriro lege salikoa ezartzea, berari koroa emanez bera hiltzekotan. Fernando berriro osatu zen, eta hil zenean koroa Isabeli utzi zion. Gauza da Isabel 3 urte zituela Fernando hil zenean, orduan bere ama izan zen erregin ordea 1840.urterate. 

Carlos Maria Isidrok ez zuen bere anaiaren azkenengo erabakia onartu, eta guda zibila hasi zen. Alde batetik Carlos-en alde zeudenak, hau da, Karlistak, eta bestetik erreginaren alde zeudenak, hasiera batean oso gutxi zirenak, eta denbora aurrera egin zuenean gehiago izan zirenak Liberalak hauen alde jarri zirenean. Guda hau 1833-1840 bitartean iraundu zuen. Bitartean Maria Cristinak Agustin Fernandezekin sekretuan ezkondu zen 1836.urtean. Maria Cristina eta Agustinek 8 seme-alaba izan zituzten, eta bitxiena zen ez zirela ofizialak izan, eta Espainiako herriarentzat Maria Cristinak oraindik Fernandoren alarguna zen. Maria Cristina haurdun zegoenean, eta estatu kontseiluetara joaten zenean, inork ez zuen ezer esaten gai honi buruz.

Maria Cristina eta Agustin seme-alabak izaten zeuden bitartean Espainiako guda zibila aurrera zihoan etengabe. Guda honi buruz aurrerago aritu gara. Bitartean Isabel II-ak ez zuen koroa lortuko 13 urte bete arte. Bere ama azkenean Espainiatik herbestera joan behar izan zen 1840.urtean, eta Isabel-en tutore bezala Espartero generala gelditu zen.



BARAKALDO ETA INDEPENDENTZIA GUDA

1808.urtean Barakaldo Frantsesen eskuetan zegoen. Merlin generalak Done Bikendiko eliza bere kuartel generalean bihurtu zuen. Aldareko irudi guztiak birrindu eta erre zituen, eta bertan bere tropak ezarri zituen. Bertatik oso gertu taberna txiki bat existitzen zen. Tabernariaren semea Aingeru Bitoritxa eta Beurko deitzen zen, eta 11 urteko umetxo ilehoria zen. Frantsesak herritik lasai pasiatzen ziren bitartean, Aingeruk Ruper apaiza laguntzen zuen mezatan.

Ruperto apaizari asko gustatzen zitzaion txakolina edatea, kantitate handietan gainera. Aingeruren aitak, Josetxuk Barakaldoko txakolinik hoberena eskaintzen zuen Done Bikendiko elizaren ondoan zuen tabernan. Aingeruk tabernan lan egiten zuen, bere ama Marujak bezala, baina hasierako barreak seriotasunean bihurtzen joan ziren Frantsesen konportamendu zakarra zela eta. Aingeruk ez zuen barrerik egiten ezta Du Bois sagertu frantsesak karameluak ematen zizkionean. Frantsesak hainbat herritar hil zituzten, Casiana Zubilleta, Peru eta Nisio Zuloko anaiak. Herritarrak frantsesen aurka zeundela ezin zuten disimulatu. Tentsioa nabaria zen herrian. Done Bikendiko auzoan San Bartolome ermita zegoen, eta frantsesek bertan euren bolborategia bihurtu zuten. Herriko inor ez ezin zen bertan sartu, inor Aingeru izan ezik. Berak bazuen baimena bertan sartzeko, berataz fidatzen zirelako. Egun batean, tabernan herriko pertsona garrantzitsu zeudelarik, erabaki zuten frantsesen aurkako ekintza bat egitea. Garatu nahi zuten ekintza, San Bartolomeren ermita suntsitzea zen sutea emanez bolborategira. Baina horretarako beharrezkoa zen bertan sartzea. Guztiak txakolinaren laguntzaz ausardia aurkitu zuten, baina denbora aurrera zihoan einean, auzardia hura desagertuz joan zen. Azkenean Aingeruk esan zuen berak lortuko zuela bolborategian sartzea hau deusezteko asmoarekin.

Eguna ailegatu zenean, frantsesak eskatu zioten Aingeruri euren bazkaria ermitara eramatea. Momentu horretan Aingeruk bere aititeren txiskeroaren suharria eskuratu zuen. Ermitara joan zen janariarekin, frantsesak bazkaria prestatzen hasi ziren, eta orduan Aingeruk ezkutatu egin zen. Gau iritsi zenean Aingeruk suharria erabili zuen sute bat sortzeko eta bolbora pizteko eztanda izugarria lortzeko. Baina kalkuloak txarto egin zituen 11 urteko gizona, eta eztanda izan zenean, bera bertan hil egin zen. Ermita eztanda egin zuen, eta frantsesak hil ziren, baina Aingeruk baita ere bertan siku gelditu zen.

Handik aste batzuetara, udaletxean egindako bilera batean, hau erabaki zen Benito Zabalak proposatu eta gero; 1808. urtearen abendutik aurrera Barakaldoko armarrian beti agertuko dela goiko aldean Aingeru baten irudia Aingeru Bitoritxa Beurkok egindakoa inoiz ahaztu ez dadin. Aingerua 11 urteko gizonaren aurpegian oinarrituta dago, eta hau da Barakaldoko armarrian aingeru bat agertzeko arrazoia.

INDEPENDENTZIA GUDA III

Josef Bonaparte Espainiako erregea izan zen 1808.etik 1813.era. Bere gobernua Madrilgo matxinadekin hasi zen. Guda hasi zenean, Bilbo izan zen Frantsesek eskuratu ez zuten hiri bakarra. Abuztuaren 16an Frantsesek Merlin generala buruan zutelarik, Bilbo konkistatzea lortu zuten, hori bai, bilbotarren erresistenztia izugarria zapaldu ostean.

Bilbo sakuratua izan zen, baita Begoña eta Deustuko herriak ere. Gogoratu garai hartan bi leku hauek ez zirela Bilboko auzoak, baizik eta herri independienteak. Joaquin Blake komandate espainiarrak lortu zuen Bilbo askatzea irailak 19an. Ney mariskal frantsesak berriro lortu zuen Bilbo konkistatzea eta sakuratzea. Azkenean, Zornotzako batailan Blake espainiarra eta Lefebvre-ek mariskalak aurrez aurre gelditu ziren. Oraingoan frantsesak irabazi zuten, eta Bilbo beraien eskuetan gelditu zen gerratearen bukaera ailegatu arte. Hiru hilabetetan Bilboren jabetza sei aldiz aldatu egin zen. 

Estatu mailan Independentzia guda ez zihoan oso ondo espainiarentzat. Alde batetik ejerzitoa birrinduta zegoen, eta estrategia berri bat bilatu behar zuten. Bestetik, Amerikako koloniak independentzia eskatzen hasi ziren. Josef Ia Konstituzio berria egin zuen Amerikako kolonien izaera jurikoa hobetzeko asmoz eta bertako biztanleei eskubide eta betebehar berriak emoteko asmoz. Gainera Josef Ia Inkisizioa debekatu zuen. Gerratea bortitzagoa bihurtu zen herriko jendea parte hartzen hasi zelako. Gerrila guda izan zen, hau da, militarizatutako talde txikiak Napoleonen ejerzito handiaren aurka edozein tokitan eta bapatean egiten zuten. 

Britainiarrak penintsulan sartu ziren Wellintong buruan zutelarik. Bataila izugarriak gertatu ziren gerrate honetan zehar; Bailen, Coruña, Zaragoza, Gasteiz eta San Marcial-ekoa. Azkenean, Napoleonek Errusia konkistatu nahian egindako hutsak direla eta, hara eraman behar izan zituen Espainia aldean hain beharrezkoak zituen soldaduak. Honi lotuta dago Espainiak azkenean gerra irabaztea eta Frantsesak bertatik kaleratu izatea.

Hau gertatzen zen bitartean, Cadiz-eko hirian lortu egin zuten Espainiako lehenengo Konstituzioa sortzea 1812.urtean. Oso konstituzio aurrerakoia zen garai hartarako, eta gero Espainian izan diren hainbat konstituzioen oinarria izan da. Fernando VII.ak Espainiara bueltatu zenean Konstituzioa mantenduko zuela zin egin zuen, baina 69 diputatu kontserbadoreei esker Fernandok ahaztu egin zen bere hitzaz, eta konstituzioa kendu egin zuen, eta honen egileak jazarri zituen kartzelaratzeko.

INDEPENDENTZIA GUDA II.PARTEA

Godoy eskutatuta zegoelarik, Fernando VII.ak  bere aita Carlos IV zenari, behartu zuen koroa bere eskuetan uztera. Orduan, Napoleonek gonbidatu zituen bai Fernando bai Carlos Baiona aldera joatera berarekin hitz egiteko eta familiaren arazoak bertan konpontzeko. Borbondarren familia osoa Baiona aldera joan zen, eta bertan Napoleonek ezuste galanta eman zien. Aita semak utzi behar izan zuten Espainiako koroa Napoleonen eskuetan. Orduan Napoleonek bere anaia Josef Espainiako erregea bihurtu zuen Josef Iaren izenarekin.

Aldi berean Madrilen matxinadak hasi ziren. Madrilko herritarrak Frantsesen kontra altxatu ziren 1808.eko maiatzaren 2an. Napoleonen tropak era bortitz batean bukatu zuten matxinadarekin, baina hasiera eman zioten independentzia gudari. Oso ezagunak dira Velarde eta Daoiz-en pasartea. Beraiek soilik herritarren laguntzarekin lortu zuten Napoleonen tropak garaitzea hasierako momentuetan, eta Madrilgo kaleetara kanoiak eramatea. Azkenean Frantsesak Madrilgo heroiak hilko dituzte, baina sutea piztuta zegoen iada.

Goyak izan zen geroago egun hauen garrantzia marraztu zituen bakarra. Oso era hunkigarrian

marraztu zituen maiatzak 3ko fusilamenduak. Eta aldiz, oso era bortitzean marraztu zituen hilak 2ko kaleetako borrokak bere obran " Mamelukoen karga". Mamelukoak gogoratzen dizuet Frantziaren alde borrokatzen zuten soldadu egiptiarrak zirela, eta herritarrak nahiko beldurra zietela.

INDEPENDENTZIA GUDA 1808-1814

Independentzia guda 1808.urtean hasi zen Frantziak Espainia konkistatu zuenean. Guda gogorra eta luzea izan zen. Beste hainbat herrialde sartuta zeuden gerrate honetan, Napolenoek (Frantziako Enperadorea zena) ia Europa osoa konkistatu baitzuelako. Baina historia guztiak hasiera bat dutenez, goazen guda honen lehenengo pausuak aztertzera.

1808.urtean Espainian Carlos IV.a errege bezala zegoen. Berak 1788.urtean ailegatu zen errege izatera. Hasieratik arazoak izan zituen Frantziarekin, batez ere 1789.urtean iraultza garrantzitsu bat gertatu zelako herrialde horretan gero Frantziako erregearen bizitzarekin bukatuko duenak. Beraz, Carlos IV.ak gerra deklaratu zion Frantziako gobernu errepublikarrari.

Frantzia aurkako guda galdu zuen Carlos IV.ak, eta behartu egin zuten aliantza berria egitera Britain Handiaren aurka. Guzti hau Godoy Espainiako ministroaren errua zen. Bera baitzen erregea ordezkatzen zuena erabaki garrantzitsuak hartzeko garaian. Trafalgar-eko suntsiketa militarraren ostean, Napoleonek Europako beste herrialdeak konkistatzera abiatu zen, eta Espainia lasai utzi zuen denbora luze batez. Baina 1808.urtean Napoleonek Godoyri baimena eskatu zion bere tropak Espainiatik  pasatzeko Portugal konkistatu ahal izateko. Godoyk baimena eman zion, eta Napoleonen ejerzitoa Espainian sartu zen. Sartu bezain pronto, hiru zatitan banatu zen ejerzitoa, eta penintsularen zonalde konkretu batzuetara joan zen ejerzitoaren zati bakoitzak. Guzti honetaz nazkatuta Fernando VII.ak, Carlos IV. semea, estatu kolpe bat eman zuen eta bere aitari koroa kendu zion, baita Godoy Espainiako kalte guztien errudun bezala herriaren aurrean aurkeztu. Estatu kolpea Aranjuez-eko herrian eman zen, eta Godoy eskutatu behar izan zen bizitza mantentzeko.

TIEMPOS MODERNOS

Beste egunean klasean ikusi genituen filme zatiak jarriko dizkizuet blog-ean. Gaurkoan Charles Chaplin-en "Tiempos Modernos" filmearen zatia jarriko dizuet. Gogoratu pelikula hau 1936.urtean egin zela, eta Chaplin-en soinuarekin eginiko lehenengo filma dela. Pelikula industrializazio basatiaren kritika izugarria da.

GERMINAL III

GERMINAL II

GERMINAL

GERMINAL pelikula Émile Zola-ren elaberri batean oinarrituta dago. Émile Zola-k elaberri hau 1885.urtean argitaratu zuen, eta 20 elaberriz osaturiko kolekzioaren 13. alea izan zen. Germinal elaberria 1860.hamarkadaren bukaeran gertatzen da. Bertan garai hartako meatzarien lana nolakoa zen kontatzen da, nolakoak ziren lan egoerak eta bizitza egoera. Zolak oso era bortitzean erakusten digu nolakoak ziren garai hartan gizarte mail arteko desberdintasunak. Azkenean langileak grebara doaz, eta hamaika arazo eta gero, lanera bueltatzen dira greba izan baino lehen zeuden lan egoera txar berdinetan. Itxaropena galtzen da, soilik bizirik gelditzen dira haziak egunen batean handituko direnak mundu justuagoa lortzeko.  

1993.urtean egin zen elaberrian oinarritutako pelikularik hoberena, eta honen lehenengo minutuak jarriko dizkizuet hemen. Klasean ikusi ditugu jada, baina norbait berriro ikusi nahi baldin baditu hemen daude:

KARL MARX

KARL MARX : 1818.ean Prusian Jaio zen eta 1883. urtean Londresen hil zen. Marx-ek XIX.mendeko pentsalari, filosofo, kazetari eta historialaria izan zen. Engels-ekin batera 1848.urtean "Manifestu komunista" argitaratu zuen, eta hortik aurrera, gizartea erabat aldatuko zen.

 1867.urtean bere lanaren obrarik garrantzitsuena kaleratu zuen Marx-ek; "Kapitala". Konkretuki "Kapitala"-ren lehenengo atala. Jatorrizko hizkuntzan (Alemanez) obra "Das Kapital" deitzen zen. Bertan Marx-ek politika ekonomikoaren tratatu kritiko bat egiten du.Obra hiru aletan banatzen da, baina Marx-ek soilik lehenengoa  argitaratu zuen, besteak Engels-ek kaleratu zituen 1885 eta 1894.ean Marx-en idazkietan oinarritutak daudelarik.

 Marx-ek erabat aldatu egin zuen politika, filosofia, historia eta ekonomiaren arloak. Bere ikuspuntua erabat derrigorrezkoa egin zen gizakiaren historia aztertu ahal izateko.

Espero dut bertan utziko dizuet materialak baliagarriak izatea Marx hobeto ulertu ahal izateko eta bere garrantzia hobeto ulertzeko.

JEAN FRANÇOIS CHAMPOLLION

JEAN-FRANÇOIS CHAMPOLLION

Beste egunean Roseta harriaz eta Champollion-etaz aritu ginen klasean. Champollion-ek 1790. urtean jaio zen eta 1834.ean Parisen hil zen. Roseta harria 1799.urtean aurkitua izan zen frantsez soldadu bategatik. Gogoratu garai hartan Napoleon eta Bretain Handia gudan zeudela, eta Egiptoren kontrola estatu biak nahi zutela. Azkenik, Ingelesek harria konfiskatu zuten, eta Britain Handira bidali zuten.

Harrian agertzen diren testuak hiru hizkuntza desberdinaetan idatziak daude: Egiptiar klasikoa (geroglifiko eran), Demotikoa eta Greziarra. Grekeraz idatzitako testuaren itzulpena 1803.urtean lortu zen, baina aurkikuntza hau ez zen aurkeztu 1822.urterarte. Champollion-ek lortu zuen harria bere osotasunean itzultzea.

Testua Ptolomeo V.aren garaikoa da, eta zergataz hitz egiten du. Harria Kristo Aurretik 197.urtean idatzia dago Menphis-en. Gaur egun Britain Handiko museoan dago, eta Champollionen jaioterrian kopia erraldoi bat dago omenaldi gisa.

MARSELLESA

Hemen jarriko dizuet gaur egun Frantziako erezerkia den "Marsellesa" abestia. Iraultza garaian (1789) ez zen entzun, ez zelako existitzen, baina XIX.mendeko iraultzetan bai entzun zela himno edo ereserki iraultzaile hau. Testuak frantsesez eta gaztelaniaz daude.

IRAULTZA FRANTSESA ETA NAPOLEON BONAPARTE

FRANTZIAKO IRAULTZA

Pelikula zati hau Charles Dickens-ek idatzitako elaberri batean oinarrituta dago. Elaberria "Bi Hirien historia" da, (erdaraz; "Historia de dos ciudades"), eta 1859.ean argitaratu zen. Pelikula 1935.urtekoa da. Bertan hainbat akats historiko daude, baina oso ondo deskribatzen da 1789. inguruan izandako iraultzaren arrazoiak. Lehenengo eszena oso ondo dago eginda, ikus daiteke nola Luis XVI.a nahiago zuen haragia txakurrei eman gosez hiltzen ari zen jendeari eman baino. Oso esanguratsua da militarrek erakusten duten bortitzkeria herriko jendearekiko. Badago momentu bat, non zaldian doan soldadu batek lurrean erorita dagoen emakume bat behin eta berriro zapaltzen duen.

Gero ikusten da nola izan zen Bastilako gartzelaren asaltoa, edo irudikedi libre bat. Nola gartzelan zeuden soldaduak behin eta berriro, eta krudeltasunez, herriaren aurka jotzen duten, eta nola azken momentuan, beste puntuetatik etorritako soldaduak herriaren alde ipintzen diren, eta gartzela deusezten duten. Eszena honetan akats izugarria dago, entzuten den musika Marsellesa da, gaur eguneko Frantziaren ereserkia, baina iraultza garaian oriandik ez zen erabiltzen, beraz, ez da posible momentu hartan Marsellesa entzutea. Baina ereserki iraultzaile bat denez, lizentzia bat dela esan dezakegu.

Bitxikeri bezala, aipatzea Luis XVI.ak egunero bat idazten zuela, eta Bastilako asaltoaren egunean, 1789.eko uztailaren 14an, zera idatzi zuen; " GAUR EZ DA GARRANTZIZKO EZER EZ PASATU".

HISTORIAKO MALTXURRAK

Lista hau 2006.eko Muy Historia aldizkaritik aterata dago, bertan Historian zehar egondako 20 pertsona gaiztoenak agertzen dira. klasean azaldu dizuet jada lista, baina orain ikusiko dituzue aldizkari honentzako gaiztoenak diren aurpegiak. Musikaren aldetik, lehenengo abestia "Conan the barbarian" filmearena da, bigarrena "Excalibur" pelikularen abestia da. Hirugarrena aldiz Bob Marleyren "Bad Boys" soinua da, eta azkenik "Riders on the storm" abestia dugu. Azkeneko hau zergatik ondo doakion bideoari galdetzen dizuet zuei. Zergatik aukeratu egin dut azkenengo abesti hau? nortzuk dira egileak? zergatik sortu zuten abestia?

ESTATU BATUETAKO IRAULTZA (II)

Estatu Batuetako iraultzarekin bukatzeko "El patriota" filmean agertzen den aurre azken bataila jarriko dizuet.  Zati honetan ondo ondo ikusten baita XVIII.mendean gerra egiterakoan taktika ona izatearren garrantzia. Baita ere oso ondo ikusten da, nola Britainarrek mespretxatu egin zituztela Estatu Batuetako kolono eta militarren guda taktikak, eta horrexegatik, maila handi batean azkenean 13 kolonien kontrola galdu egin zuten.

THE PATRIOT FILMAREN ZATIA

Hau da aurreneko sarreran jarri nahi nuen "El patriota" filmearen zatia.

ESTATU BATUETAKO IRAULTZA (I)

Bideo hau "El patriota" filmearen zati bat da. Pelikula, Ipar Amerikako 13 koloniek euren metropolia zen Britain Handiaren aurkako izan zuten guda kontatzen digu, Estatu Batuetako familia bati gertatzen zaizkion xelebrekeriak bitartez. Pelikularen atal honetan ikus dezakegu nolakoak ziren garai hartako batailak. Guda zelaian garrantzitsu handia zeukan estrategia eta hau errealitatera eramateko era edo forma. Etsaiak hilaretan jartzen ziren bata bestearen aurrean, eta tiroka hasten ziren gertu zeudenean. Gauza da, gogoratu behar dugula, XVIII.mendearen bukaeran, oraindik armarekin tiro bat botatzerakoan, arma berriro kargatu behar zela, ez baitziren errepetiziozko armak existitzen eta. Pelikularen zati honetan ere ikusi dezakegu nola kanoi bonbak ez zutela beti eztanda egiten, eta nola heriotza zeramaten metalezko bola izugarrietan bihurtzen ziren; hankak mozten zituzten, baita lepoak ere, gutxi gora behera, hau zatiaren 5,30 minutuan ikusi dezakegunez. Hau errealitatean era honetan gertatzen zen, ez da filmea ikusgarriagoa egiteko forma bat. 

Ikusi nola Britain Handiko soldaduak oso profesionalak diren, eta Estatu Batuetako soldaduek berriz, bolondresak dira. Garai hartako ejerzitorik garrantzitsuena eta hoberena Britain Handikoa zen. Berak erabilitako guda teknikak mundu osoan kopiatuak eta imitatuak izan ziren garai hartan. Bitxikeri gisa esan dezaket Britainarrek zeramaten uniformearen kolorea arrazoi bategatik zela: uniformea gorria zen guda zelaian soldaduak zaurituak izatekotan, odola ez ikusteko, ez soldadu ingelesak, ezta etsaiak ere. Hurrengo bideoan ipiniko dizuet filmean gertatzen den aurreneko bataila.

ESKLABUTZA - "AMISTAD" FILMEKO ZATIA

Gaur klasean ikusi dugun filmearen zatia jartzen dizuet nahi duzunean berriro ikusteko, eta birpasatzeko nolakoa izan zen esklabutzaren negozioa.

LEONARDO DA VINCI

LEONARDO DA VINCI: Vinci-ko herrian jaio zen 1452.urtean, eta 1519.urtean hil zen. Bere bizitzan denetarik egin zuen; margolaria, eskultorea, musikaria, politikaria, ingeniaria, pentsalaria, hirigilea, gorputzaren ikertzailea, arkitektoa, armagilea, etab....

Hemen agertzen dira berak egindako obrarik famatuenak; "David" eskultura, "Azken afaria" margoa, "Gioconda" edo "Mona Lisa" margoa eta Bitrubioko gizona.  Bitxikeri bezala esan dezaket "Gioconda" obra duela 100 urte Louvre-ko (Paris) museotik italiar abertzale batek lapurtu zuela, eta urte ugari egon zela desagertua. Poliziek lapurraren atzetik zebilela, Picasso errudun gisa seinalatu zuten. Azkenean Picassok lortu zuen aske gelditzea, eta erruduna margoa bueltatu zuen. Baina hau ez da izan margo honen abenturarik arraroena, jakina. Napoleon Bonapartek bereganatu zuen margoa eta bere jauregiko komunean eskegi egin zuen egunero bertan zegolarik ikusi ahal izateko. Gaur egun margoa kristal batean sartuta dago eta milaka japoniar daude argazkiak egiten etengabe. Nahiko kuadro txikia da, baina oraindik sortzen duen zirrara ez da batere txikia. Begiratu batez ere paisaia....ezinezkoa da, ez da existitzen holako paisairik. Beste datu bitxi bat Giocondaren barrea da, ia ez da nabaritzen, baina barre egiten ari da.